12 czerwca 2018
Nowoczesny wykład z mechaniki klasycznej
dr Wilhelm Czapliński (WFiIS AGH, Katedra Zastosowań Fizyki Jądrowej)
Zostanie przedstawiony plan takiego wykładu oraz omówione szczegółowo dwa jego punkty, których nie zawierają podręczniki akademickie.
29 maja 2018
Nadprzewodnictwo niekonwencjonalne: Od nadprzewodnictwa wysokotemperaturowego do najnowszych odkryć w grafenie dwuwarstwowym
prof. dr hab. Józef Spałek (Zakład Teorii Materii Skondensowanej i Nanofizyki w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego; Linia Badawcza IV: Materiały i Układy Kwantowe w Akademickim Centrum Materiałów i Nanotechnologii w Akademii Górniczno-Hutniczej)
W swoim referacie omówię pokrótce własności nadprzewodzące w trzech układach z silnie skorelowanymi elektronami: w ciężkich fermionów oraz w ostatnio odkrytym nadprzewodnictwie w dwu-warstwach grafenu (tzw. twisted graphene). Omówię koncepcję parowania w przestrzeni rzeczywistej oraz scharakteryzuję różnicę podejścia w porównania z tym w ramach teorii BCS. Przedyskutuję przede wszystkim aspekt fundamentalny parowania w tych układach.
15 maja 2018
Cosmic-Ray Extremely Distributed Observatory: nowe możliwości badawcze w astrofizyce cząstek i nie tylko
dr hab. Piotr Homola (Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk)
CREDO czyli Cosmic-Ray Extremely Distributed Observatory to coś, co do tej pory nie mieściło się w głowach naszych i nawet najlepszych doświadczonych naukowców (chodzi o fizyków, astrofizyków i astronomów). Nie dość, że zrodziło się (a właściwie nadal się rodzi) w Polsce – w Krakowie, a konkretnie w IFJ PAN, to wykracza merytorycznie i w swoim sposobie działania poza granice geograficzne i wiekowe. Chodzi o badanie terenów astrofizyki bezspornie uznawanych teraz za najbardziej zagadkowe (np. ciemna materia, czarne dziury) za pomocą Citizen Science, czyli przez każdego za nas. A wszystko to za pomocą… promieniowania kosmicznego, które przenika przez nas 24 h/dobę. Najciekawsze są promienie o gigantycznej energii. Problem w tym, że jest ich bardzo mało ale CREDO ma sposób, żeby to mierzyć (żebyśmy my to mierzyli!). Pomiary takie mogą rozpocząć nową epokę w naszym rozumieniu procesów zachodzących we Wszechświecie.
19 kwietnia 2018
Anomalous velocity with spin-orbit coupling
prof. Evgeny Sherman ( Department of Physical Chemistry, University of Basque Country UPV/EHU)
Spin-orbit coupling is usually represented in condensed matter physics as a properly chosen symmetry-allowed combination of products of spin operators and the particle momentum components. By the general quantum mechanics rules, this interaction introduces a new spin-dependent component in the particle velocity, the so-called anomalous term. Here we present and discuss the general concept of this anomalous velocity and analyze several examples of its critical effects in the physics of the spin-orbit coupled condensed matter.
1. We consider the collapse of spin-orbit coupled self-attractive Bose-Einstein condensates and show that it can be prohibited if the spin-dependent anomalous velocity is taken into account.
2. We analyze short-term spin dynamics in random one-dimensional systems. Here the anomalous velocity produces mixed spin states and, therefore, strongly influences the spin relaxation, leading to a new spin relaxation mechanism.
3. We study coherent spin dynamics in cold atomic gases described by the Fermi- or the Bose-statistics, in synthetic gauge fields. For both statistics, this dynamics can be studied in terms of classical trajectories characterized by the anomalous spin-dependent velocity.
17 kwietnia 2018
Czy warto tankować wodór, czyli słów parę o alternatywnych metodach zasilania pojazdów.
dr hab. Łukasz Gondek (WFiIS AGH, Katedra Ciała Stałego)
W ramach referatu poruszone zostaną zagadnienia związane z wykorzystaniem „bezemisyjnych” źródeł zasilania w transporcie. Szczególny nacisk będzie położony na możliwości wykorzystania wodoru jako nośnika energii, oraz porównanie tej metody z technologiami konkurencyjnymi. Podczas referatu będzie można poznać niewątpliwe zalety energetyki wodorowej, choć zwrócę Państwa uwagę także na szereg problemów, które należy przezwyciężyć aby mogła być ona wykorzystana w codziennym życiu. W szczególności omówione zostaną metody pozyskiwania, magazynowania i odzyskiwania energii z wodoru. Przedstawię zarówno technologie wykorzystywane w chwili obecnej (większość z nas ich używa na co dzień!) oraz nakreślę perspektywy rozwoju tej gałęzi techniki i wiedzy.
5 kwietnia 2018
Fizyka cząstek elementarnych – przekraczanie granic
dr Paweł Malecki (Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk)
Wykład zawiera podstawowe informacje o prawach rządzących światem cząstek elementarnych i ich oddziaływań. Opisane są też podstawowe zagadnienia dotyczące symetrii Modelu Standardowego i tego co z nich wynika, w szczególności – mechanizmu Higgsa. Ponadto wykład zawiera informacje o najnowszych wynikach pomiarów na LHC. Zaprezentowany zostanie również program letnich praktyk studenckich organizowanych w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN: IFJ PAN Particle Physics Summer Student Programme.
28 listopada 2017
25 lat eksperymentu ATLAS na Wielkim Zderzaczu Hadronów – główne cele i najważniejsze wyniki
dr hab. inż. Iwona Grabowska-Bołd (WFiIS AGH, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek)
Eksperyment ATLAS jest jednym z czterech dużych eksperymentów na Wielkim Zderzaczu Hadronów (Large Hadron Collider, LHC) w CERNie. Od roku 2009 detektor ATLAS zbiera dane ze zderzeń proton-proton oraz ołów-ołów przy największych energiach dostępnych obecnie w laboratoriach. Jego spektakularnym osiągnięciem jest eksperymentalne potwierdzenie istnienia bozonu Higgsa, które było podstawą przyznania Nagrody Nobla z fizyki w roku 2013. Eksperyment ATLAS świętuje w tym roku swoje 25-lecie.
Grupa z WFiIS AGH jest członkiem Współpracy ATLAS od samego początku. Podczas referatu omówione zostaną główne cele i wyzwania eksperymentu oraz projekty i badania, w których biorą udział naukowcy, doktoranci i studenci z WFiIS.
14 listopada 2017
Na zmarszczki rad, czyli o zastosowaniu substancji promieniotwórczych słów kilka
dr inż. Paweł Janoski (WFiIS AGH)
17 października 2017
Trudny świat kwazikryształów – czyli o tym, jak natura sama wie lepiej
dr inż. Radosław Strzałka (WFiIS AGH, Katedra Fizyki Materii Skondensowanej)
Kwazikryształy są materiałami, które z jednej strony są odmienne od znanych kryształów pod względem periodyczności ułożenia atomów przestrzeni, z drugiej – są do kryształów bardzo podobne, bo jak one mają bardzo regularną budowę, doskonałe uporządkowanie, a obraz dyfrakcyjny obu jest tak samo ostry i wyraźny. Podczas wykładu umieszczę kwazikryształy wśród znanych nam rodzajów materii i przedstawię najważniejsze cechy tych materiałów. Szczególnie w kontekście budowy atomowej postaram się wyjaśnić, dlaczego „świat kwazikryształów” jest trudny i na czym ta trudność polega. Jednocześnie spróbuję przekonać widzów, że świat kwazikryształów jest jednocześnie fascynujący, zarówno dla fizyka, chemika, jak i matematyka, a nawet biologa, czy artysty architekta.